کتابداری و اطلاع رسانی

این وبلاگ برای شما دوستان کتابدار و کلیه کسانی که به کتاب و کتابداری علاقمند هستند طراحی شده است.

کتابداری و اطلاع رسانی

این وبلاگ برای شما دوستان کتابدار و کلیه کسانی که به کتاب و کتابداری علاقمند هستند طراحی شده است.

وضعیت کتابخانه های شهر گرگان

وضعیت کتابخانه های شهر گرگان

میخواهم در مورد وضعیت کتابخانه های شهر گرگان با شما حرف بزنم، شاید دلتان بخواهد در مورد وضعیت کتابخانه های دیگر مناظق کشور مطلع شوید که آیا دیگر نقاط کشور، کتابخانه های آن بهتر از مال شماست یا نه!

ابتدا کتابخانه های عمومی، تخصصی، مساجد، محلی گرگان را برای شما ذکر میکنم:

در این شهر 2 کتابخانه عمومی بنام های میرفندرسکی و بشارت وجود دارد که به ترتیب در پارک شهر و جرجان واقع می باشند. البته یک کتابخانه عمومی دیگری به نام میرداماد که در بین میدان مفتح و بسیج می باشد، که در حال ساخت است و دارد مراحل پایانی آن را می گذراند.3 کانون پرورشی در این شهر است که کانون پرورشی کودکان و نوجوانان در خیابان تختی واقع در کوه ویلا، کانون فرهنگی آموزشی آفرینش خیابان پاسداران که مخصوص دختران می باشد و کانون فرهنگی طه واقع در خیابان رجایی که برای پسران دانش آموز می باشد.

کتابخانه بیمارستان 5 آذر واقع در خیابان 5 آذر، کتابخانه مسجد جامع گرگان واقع در بازار روز، کتابخانه حافظ که نمونه ای از کتابخانه ی محلی است واقع در شهرک حافظ که 2،3 سالی است که تأسیس شده است.

کتابخانه های دانشگاهی دانشکده علوم پزشکی واقع درجاده شصت کلا، دانشکده منابع طبیعی و کشاورزی واقع در خیابان بهشتی؛ پردیس واقع در میدان بسیج و دانشکده فنی مهندسی گلستان واقع در خیابان الغدیر

این ها نمونه ای از کتابخانه های شهر گرگان است.

کتابخانه میرفندرسکی که در پارک شهر گرگان واقع شده است، حدود 24000 منبع کتابی دارد. 50 عدد میز مطالعه دارد. از نظر مجله وضع مطلوبی ندارد و نشریات ادواری به ندرت در آن یافت می شود. شیوه جستجو کتاب ها به وسیله رایانه می باشد. از منابع غنی نمی باشد و مراجعه کنندگان از این وضعیت شاکی هستند که چرا ما به دنبال کتابی هستیم در این کتابخانه یافت نمی شود. و کتابداران آن هم از لحاظ برخورد خیلی رسمی هستند در حالی که یک کتابدار واقعی با ید از خود مایه بگذارد و از کار خود لذت ببرد و با مراجعه کنندگان با ملایمت رفتار کند. البته چند تا از کتابداران هستند که واقعاً خوب هستند. اگر کتابدار از خود رشته کتابداری باشد بهتر است. خوب وقتی کتابخانه میرفندرسکی که از کتابخانه های اصلی شهر گرگان است چرا باید به این وضع دچار باشد؟ چرا تعداد کتابداران آن کم است و در بعضی از ساعات روز باید به ترافیک و صف مراجعه کنندگان بر خورد نماییم؟ از لحاظ امکانات وضع مطلوبی ندارد و ساختمان کتابخانه باید بزرگتر از این باشد و بخش های بیشتری را هم باید به آن افزود. باید برای محققان اتاق مطالعه مخصوص بگذارند. از لحاظ منبع چرا از نویسندگان معتبر ایرانی کتاب کم است و چرا کتاب ها را دائم بایگانی می کنند و چرا یک کتابی که این هفته است، هفته دیگر اثری از آن نیست؟ چرا کتاب بسته به نیاز افراد مختلف در آن وجود ندارد و چرا کتاب های مناسب را جایگزین بعضی از کتاب های نامناسب نمی کنند؟ و این همه سؤال بی پاسخ را چه کسی میخواهد جواب دهد؟

این ها گوشه ای از مشکلات کتابخانه بوده است که من از چند تن از مراجعه کنندگان پرسیده ام.

یه مشکلی دیگه که وجود دارد کتابخانه های محلی است که حداقل هر محله باید دارای یک کتابخانه با یک اتاق مطالعه با تمام امکانات را داشته باشد. و از از لحاظ اینترنت نیز مجزا باشد.

شهر من گرگان است و من دوست دارم شهرم از همه لحاظ اول باشد چه از لحاظ کشاورزی، تکنولوژی، آموزش بلأخص کتاب و کتابداری در ایران بدرخشد.

گرگان در آینده به یک شهر الکترونیکی تبدیل خواهد شد و من خیلی خوشحالم.

کتابخانه های گرگان در کل خوب هستند ولی اگر منابع چاپی منحصر به تمام اقشار من جمله دانش آموزان، دانشجویان، محققان، استادان، زنان خانه دار و بازنشتگان را دارا باشد و گستره کتاب ها را افزایش دهند بهتر از این هم خواهد شد. مردم گرگان به کتاب و کتاب خوانی علاقه بسیار دارند و استعداد های با لقوه ای دارند که  با خواندن کتاب ها بالفعل می شود.

به امید آن روز که کتابخانه های ایران به جایگاه اصلی خود راه یابند و ارزش کتاب بر همه آشکار شود.

کتاب همراه همیشگی شماست.

باتشکر

فاطمه پکران

دانشجوی رشته کتابداری

منابع زندگی نامه ای

منابع زندگی نامه ای

شرح حال یا زندگی نامه یا سرگذشت نامه به عنوان زندگی مکتوب یک شخص تعریف می شود. دایرة المعارف فارسی زندگی نامه را چنین تعریف می کند: " تاریخ زندگی یا دوره ای از زندگی شخص در حدود اطلاعاتی که نویسنده از احوال وی داشته است... زندگی نامه را " ترجمه حال" نیز می گویند، و آن را کارنامه نیز می توان گفت. " صاحب ترجمه" کسی است که ترجمه حال او را می نویسند( مرادی، 1374، ص 203). به طور کلی، افراد به دانستن درباره زندگی مردان بزرگ و برجسته علاقه فراوانی دارند. زندگی نامه یکی از عام ترین زمینه های مطالعه به منظور الهام و سرگرمی است.

منابع زندگی نامه ای، اطلاعاتی درباره تاریخ تولد و وفات، صفات، سمت ها، مشارکت هاو نشانی شخص مورد نظر ارائه می کنند. مقدار و نوع اطلاعات ارائه شده در منابع گوناگون متفاوت است. از یک طرف ممکن است سیاهه ساده ای از واقعیات در باره یک فرد باشد و از طرف دیگر ممکن است یک مقاله تفسیری طولانی درباره افراد را در بر گیرد.

منابعی که مقالات طولانی در باره سرگدشت افراد فراهم می آورند برای شخصی که می خواهد مقاله ای نوشته یا به اطلاعات مفصل درباره یک شخص نیاز دارد مفیدند.

منابع زندگی نامه ای منابع ارجاع سریع اند که حقایقی اساسی درباره اشخاص را فراهم آورده، برای نمونه به پرسش های زیر پاسخ می دهند:

یک پدیدآور خاص، چه چیزی نوشته است؟ کجا تحصیل کرده است؟ چه سمت هایی داشته است؟ نام کامل، محل تولد و نشانی او چیست؟ برخی از این منابع، عکس هایی نیز از فرد فراهم می آورند که ارزشی افزوده دارد. سرگذشت نامه ها اغلب نمایه هایی دارند که به فرد در یافتن مطالب کمک می کند.

اطلاعات زندگی نامه ای می تواند از منابع اطلاعاتی زیر به دست آید: سالنامه ها، فرهنگ های زندگی نامه ای، واژه نامه ها، راهنماها، دایرة المعارف ها، کتاب های سال، دستنامه ها و دستورنامه های ادبی، ستون های آگهی های در گذشتگان روزنامه ها و ... . البته زندگی نامه های مفصل یه صورت تک جلدی، مجموعه تاریخ، مجموعه مقالات یا تقد و بررسی و ... منابع دیگری برای این نوع اطلاعات اند.

از میان مابع ذکر شده فرهنگ های زندگی نامه ای، مهم ترین اطلاعات زندگی نامه ای بوده، اطلاعات قابل توجهی در مورد اشخاص در هر زمینه ارائه می دهند و انواع مختلفی از آن ها وجود دارد.

بسیاری از سالنامه ها و فرهنگ ها که مدخل های زندگی نامه ای مختصر دارند و اطلاعات کافی برای شناسایی شخص مورد نظر فراهم می آورند. راهنمای تلفن، راهنماهای شغلی و ... هم منابع مختصری شامل نام کامل، نشانی و معرفی اشخاص فراهم می آورند. همچنین، کتاب های سال و مکمل دایرة المعارف ها برای افراد در قید حیات و آن ها که در طول سال گذشته وفات یافته اند، منابع خوبی هستند.

نمایه روزنامه ها و نشریات ادواری، منابع ارزشمندی برای جستجوی شرح حال های جاری هستند.

منبع: مرجع شناسی عمومی لاتین/ زاهد بیگدلی

دایرة المعارف

دایرة المعارف ها

دایرة المعارف، کتابی است که منابع اطلاعاتی درباره ی همه ی شاخه ها ی دانش یا یک موضوع خاص ارائه می کند و در واقع یک مخزن دانش برای ارائه همه گونه اطلاعات مهم است. با وجود این بهترین استفاده از دایرة المعارف پاسخ به پرسش ها در زمینه اطلاعات عمومی و به منظور خودآموزی است. افراد عادی یا دانشمندان و فناوران اغلب، برای نیازهای اطلاعاتی روزمره به دایرةالمعارف ها رجوع می کنند.

این نوع منابع می کوشند تا به دانش نظم داده، وضیعت دانش را در طی زمانی که در حال گردآوری است نشان دهند. مخاطب های دایرةالمعارف های اولیه نخبگان بودند، اما دایرة المعارف های امروزی علاوه بر نخبگان مورد استفاده عموم نیز می باشد. از طرفی بسیاری از دایرة المعارف ها فقط برای استفاده گروه خاصی از خوانندگان از قبیل کودکان، متخصصان موضوعی، و جوانان تدوین می شوند که در این حالت محتوا وسبک نوشتار آن ها مطابق با نیازهای این گروه هاست. معمولاً خوانندگان از یک مجموعه چند جلدی دایرة المعارف امریکانا یا بریتانیکا هر چیزی و هر نکته ای را انتظار دارند. به هر حال، هیچ دایرة المعارفی کامل و جامع نیست و قضاوت ویراستاران دایرة المعارف ها در تهیه ی مقاله های مناسب برای ارضای نیازهای خوانندگان، مؤثر است.

تولید یک دایرةالمعارف معتبر کاری است بزرگ و پرهزینه و حاصل تلاش گروه بزرگی شامل ویراستاران، مشاوران، نویسندگان و ... است. ناشران مشهور برای تهیه دایرة المعارف های معتبر هزینه و تلاش زیادی صرف می کنند. آثار بی ارزشی که ناشران غیر حرفه ای منتشر می کنند، معمولاً بلااستفاده می مانند و از این رو دقت در انتخاب دایرة المعارف ها ضروری است. با توجه به انفجار دانش و هزینه های دانش و هزینه های تهیه یک دایرة المعارف، افزایش تعداد دایرة المعارف ها امکان پذیر به نظر می رسد، اگر چه تعداد دایرة المعارف ها ی تخصصی با سرعت بالایی در حال افزایش است.

دایرة المعارف عمومی اطلاعات کلی و ضروری را در موضوعات مختلف دانش و دایرة المعارف تخصصی اطلاعات ضروری را در حوزه های خاص دانش ارائه می دهند و شیوه ی تنظیم آن ها طبق الفبایی موضوع و نامهاست.

تعریف دایرة المعارف

اثری که حاوی اطلاعات به صورت مقاله در باره تمام معارف بشری باشد. مطالب و موضوعات در دایرة المعارف معمولاً بر حسب الفبا تنظیم می شود( سلطانی، 1379، ص 146).

امروزه عموماً این تصور از دایرة المعارف وجود دارد که دایرة المعارف کتابی است چندین و چند جلدی، حاوی دانش بشری که با تعدادی نقشه و تصویری مزین شده و یک نمایه دقیق و تعدادی تصویر و صورتی از اختصارات به همراه دارد. نظم چنین مجموعه ای از دانش بشری عموماً الفبایی است( مرادی، 1374، ص 83).

پیام دوستانه به دانشجویان کتابدار

                                                  پیام دوستانه به دانشجویان کتابدار

علم دریایی است بی حد وکنار

طالب علم است غواص بحار

گر هزار سال باشد عمر او

او نگردد سیر خود، از جستجو (جلال الدین بلخی)

باسلام به شما دوستان کتابدار!

شما چرا رشته کتابداری را انتخاب کرده اید؟ چه چیز در این رشته وجود داشته که باعث شده در این رشته ادامه تحصیل دهید؟ شاید پاسخ بسیاری از شما این باشد؛ اتفاقی وارد این رشته شدیم یا انتخاب رشته ام را اشتباه زدم یا عاشق کتابداری بودم.

رشته کتابداری رشته ای است که اولش واقعاً کسالت آور است و حوصله تان را شاید سر ببرد اما اگر تو دل این رشته بروید متوجه بسیاری از جذابیت های آن می شوید. دوستان من اگه به این رشته تا حال علاقه پیدا نکرده اید به این علت است که هنوز به طور عملی اون طور باید وشاید با آن کار نکرده اید اگر میخواهید با این رشته حال کنید باید در محیط کتابخانه چند مدت به شکل کارآموز مشغول به کار شوید. اگر درس میخوانید در ذهنتان تصور کنید آیا این موارد در کتابخانه های ایران وجود دارد؟ یا نه؟ سعی کنید بر آن باشید که روزی شما این کمبودها را جبران کنید شما باید با همت خود کتابخانه ها را سامان ببخشید چرا باید کتابخانه های غربی بهتر از ما بهتر باشند؟ ما از آن ها چه کم داریم؟ دانشجویان مهربانم شما استعدادهای نهفته ای در خود دارید سعی کنید  آن ها را پرورش دهید. تا حال این غربی ها را بگیریم. باید کاری کنیم تا نام ایران برای همیشه بر زبان جهانیان جاری باشد. نگویید رشته کتابداری کلاس ندارد این طور نیست شما باید با تلاش خود؛ این رشته را ارتقاء دهید. نگویید به این رشته علاقه ندارم باید با دید عمیق به آن بنگرید و با لذت و حوصله تک تک کلمات درس را در عمق وجودتان هضم کنید.

دیگر سخنی نیست گرچه نا گفتنی ها زیاد است!

فاطمه ملکی راد

دانشجوی رشته کتابداری

1389

روند رشد ادبیات کودکان در ایران

روند رشد ادبیات کودکان در ایران

ایران کشوری است با تمدنی 6 هزارساله و تاریخ مدون 2500ساله با آثار در خشانی در ادبیات. شواهدی در دست است که قبل از اسلام به تربیت کودکان توجه می شده، اما خواندن همگانی نبوده و دسترسی به مواد مکتوب از دایره ی خواص پا را بیرون نگذاشته است و سهیم شدن توده های مردم در بخش هایی از ادبیات مکتوب از طریق نقل شفاهی صورت  می گرفته است. ضمن آن که پهنه ی ادب عامیانه در خدمت کودکان بوده است. در دوره ی اسلامی عای رغم تأکیدها و توصیه های بی شمار بر اهمیت تربیت کودکان قائل شدن فراغت هفت سال اول حیات همه ی تلاش هایی که  صورت گرفته بیشتر جهت تربیت دینی و پس از آن تربیت مکتبخانه ای بوده است و سلسله ی هزار و اندی ساله ی آثار بزرگ ادبی نظیر شاهنامه فردوسی، قابوس نامه، کلیله و دمنه، گلستان، مثنوی مولانا و موش و گربه خالی از پیام ها و نکته هایی که کودکان می توانسته اند آن را درک کرده و از آن لذت ببرند نیست، ولی به دلیل شرایط دائمی توده های وسیع مردم که مرتباً در معرض هجوم ها و منازعات بوده اند فرصت نهادی شدن سواد و دسترسی وسیع به مواد مکتوب برای همگان فراهم نیامده است. انقلاب مشروطیت و ورود صنعت چاپ به ایران و گسترش اندیشه های آزادیخواهانه و نو شدن اندیشه های تربیتی، تأسیس مدارس جدید همگی سبب شده که کودکان در مراکز دایره ی توجه قرار بگیرند و بتدریج دارای ادبیات خاص خود شوند. ابتدا با آثاری روبه رو هستیم که برای تدریس در مدارس جدید تألیف شده اند سپس به تدریج با تلاش های شخصیت هایی آگاهی چون جبارباغچه بان، صبحی مهتدی، عباس یمینی شریف، و صمد بهرنگی ادبیات کودکان هویت مستقلی پیدا کرده است و به رشد کمی و کیفی خود ادامه می دهد. دگرگونی های اجتماعی اواخر دهه ی پنجاه سبب و قفه ای چند ساله در این روند رشد است، ولی مجدداً با به میدان آمدن نسل جدیدی از نویسنده و تصویرگر، ناشر، منتقد و مدرس ادبیات کودکان، این ادبیات به رشد خود ادامه می دهد و در صحنه های بین المللی نیز حضوری فعال می یابد. جایگاه ادبیات کودکان ایران در شرایط فعلی ورود به مرحله ی چهارم یعنی خلق مستقل ادبی است؛ ولی بر سر راه کیفی شدن ادبیات کودکان موانعی وجود دارد که باید آن را در مشکلات عمومی مربوط به کتاب دید که از آن جمله است ممیزی پیش از انتشار.

منبع: ادبیات کودکان و نوجوانان و نرویج خواندن/ ثریا قزل ایاغ