رده بندی دیویی

رده بندی دهدهی دیویی: نقطه عطفی در تاریخ رده بندی های نوین کتابخانه ای

قرن 19 شاهد ظهور رده بندی های کتابخانه ای به همان صورتی است که ما امروزه آن را می شناسیم و مهم ترین قدم ها در ساخت این رده بندی توسط کتابداران آمریکایی برداشته شد در این میان، ملویل دیویی آغازگر تحول در رده بندی های کتابخانه ای و دوره ای است که آن را عصر نوین رده بندی های کتابخانه ای می نامیم. مهم ترین دلیل این ادعا نشانه های رده بندی دیویی است که تحول اساسی در سازماندهی کتاب ها به وجود آورد. در حقیقت نشانه رده بندی دیویی یک نوآوری مهم در تاریخ کتابداری به شمار می رود و از لحاظ اهمیت می توان آن را با اختراع خط و حروف چاپی متحرک مقایسه کرد. دلیل اهمیت این نشانه رده بندی دیویی آن است که تا بیش از دیویی، نشانه رده بندی مختلف باعث می شدند که کتاب ها در قفسه های کتابخانه یک مکان ثابت داشته باشند، اما دیویی مفهوم مکان نسبی را در کتابخانه مطرح کرد که گاهی زیر و زیر ساز در زمینه دسترسی به مواد کتابخانه ای به شمار می رود.

دیویی که خود کتابدار دانشکده امهرست بود و با مسائل سازماندهی کتاب ها به خوبی آشنایی داشت. در این رابطه که ایده نشانه رده بندی چگونه به ذهنش خطور کرده است چنین می نویسد:

پس از بررسی بیش از پنجاه کتابخانه متوجه عدم کارایی رده بندی های مورد استفاده در این کتابخانه ها و هدر رفتن پول و زمان در فهرست نوسسی های مکرر و دوباره کاری هایی که به دلیل استفاده از نظام های رده بندی مکان ثابت که در آن ها کتاب ها بر طبق اتاق ها، قفسه ها و ردیف های مشخص و بر اساس زمان ورودشان به کتابخانه و نه بر اساس موضوع و شماره گذاری می شدند گردیدم. به دلیل همین روش رده بندی به جای اینکه تمام کتابخانه ها تنها یک بار عمل فهرست نویسی و رده بندی را انجام دهند. دوباره کاری های قابل توجهی در بررسی مکان یک کتاب در قفسه انجام می گرفت. برای ماه ها فکر شب و روز من این بود که حتماً راه حلی برای رفع این مشکل وجود دارد و مسلماً اولین ویژگی این راه حل در سادگی آن نهفته است بعد از ماه ها مطالعه و بررسی راه حل به ذهنم خطور کرد؛ اعداد عربی

سادگی اعداد عربی تنها دلیل موفقیت نظام رده بندی دیویی نبود. استفاده از اعداد اعشاری نقطه عطفی در این رده بندی به شمار می رود. دیویی با استفاده از ترکیب دهدهی اعداد عربی و اعشاری، مفهوم مکان نسبی کناب بر روی قفسه کتابخانه را مطرح کرد.

دیویی نتیجه مطالعات و طرح ابداعی اش را اولین بار در سال 1876 در جزوه ای با نام" رده بندی و نمایه برای فهرست نویسی و تنظیم کتاب ها و جزوه های یک کتابخانه" منتشر کرد. وی در ویرایش دوم که در سال 1885 انتشار یافت نام متمایز" رده بندی دهدهی" را برای طرح ابداعی اش انتخاب نمود. این ویرایش، خمیره اصلی نظام رده بندی دهدهی دیویی به همان صورتی است که امروزه در دسترس ما قرار دارد.

باید خاطر نشان کرد که دیویی مبدع تنظیم دهدهی کتاب ها نبود. پیش از وی نیز اقداماتی در این زمینه انجام شده بود. از آن جمله می توان به طرح لاکروا دومین، دانشمند فرانسوی، اشاره کرد. وی در سال 1583م. یک نظام دهدهی را برای کتابخانه هنری سوم طراحی کرد. کتابخانه هنری سوم 10000 جلد کتاب داشت که بر اساس نظام لاکروا دومین می بایست در 100 قفسه که هر کدام 100 کتاب در خود جای می دادند قرار بگیرد. در سال 1865م. نیز شورتلف جزوه ای را با نام " نظام دهدهی برای سازماندهی و اداره کتابخانه ها" منتشر کرد. وی در این جزوه پیشنهاد کرده بود که کتاب ها در طاقچه هایی با 10 غرفه که هر کدام 10 قفسه دارند جای داده شوند.

نظام دهدهی فوق یک تفاوت عمده یا نظام دیویی داشتند لاکروا و شورتلف نظام دهدهی را برای قفسه های کتاب به کار می بردند، در حالی که دیویی نظام دهدهی را برای موضوعات به کار می برد. گرچه دیویی در طراحی نظام رده بندی خود از نظام های چندی تأثیر گرفته بود اما تأثیر نظام هریس بیش از همه در نظام وی مشهود است. لازم به ذکر است مبنای رده بندی هریس نظام بیکن بوده است با این حال مبنای رده بندی دیویی هرچه باشد، این رده بندی موفقیت بزرگی در سازماندهی مواد کتابخانه به شمار می رود رده بندی دهدهی دیویی بر اساس تحقیقات و بررسی های دیویی و با توجه به نیاز های کتابخانه ها طاحی شده است، ویرایش های اولیه آن بر مبنای پشتوانه انتشاراتی کتابخانه امهرست پایه گذاری گردیده است؛ نشانه این رده بندی انعطاف پذیر است و نمایه دقیق و کاملی دارد علاوه بر این رده بندی دیویی در یکی از شکوفاترین دوره ی کتابخانه های عمومی، یعنی زمانی که نظام قفسه باز در کتابخانه ها به کار گرفته می شد و مکان ثابت در کتابخانه ها جوابگو نبود، ظاهر شد. در این زمان، احساس نیاز به نظامی که بر اساس آن بتوان کناب ها را بر اساس موضوع در قفسه ها چید و آن ها را آزادانه از قفسه خارج و در جای خود فرار داد موجب استقبال بی نظیر از رده بندی دیویی شد.

می توان گفت نظام دیویی به عنوان اولین رده بندی کتابشناختی جدید، تأثیر به سزایی در رده بندی های پس از خود و سازماندهی مواد کتابخانه داشته است. نکته قابل توجه آن است که دیویی در زمان انتشار اولین ویرایش رده بندی در سال 1876م. تنها 25 سال داشت.

منبع: سازماندهی 4 با نأکید یر رده بندی کتابخانه کنگره آمریکا

سلام امتحانات شروع شده

سلام بر خرداد

الان در ماه خرداد قرار داریم. ماه امتحانات حتما همه شما که محصل هستید حسابی مشغول درس خواندن هستید. امیدوارم که با تلاش هایی که می کنید نمرات خوب و عالی کسب کنید. شاید نمی دونم  این ماه مطلبی در وبلاگم نریزم. چون منم مثل شما عزیزان امتحان دارم که برای من خیلی مهم است.

از کتاب های خود نترسید و آن ها را با عشق بخوانید. سعی کنید با دفت بخوانید مطالب ها رو در ذهن خود تجسم کنید نا بهتر یاد بگیرید. نمی خوام شما را نصیحت کنم. به عنوان یک خواهر کوچکتر تذکر می دهم. می دونم همه را یاد دارید.

همیشه خرداد ماه بسیار جالبی برای من است چون باید نتیجه کارهایم و درس هایم را ببینم.

واقعا هوا گرم است و آدم نمی تونه درسش را بخواند بیشتر دوست دارد که بخوابد. اما نه بخوانید تا موفق شوید

امیدوارم حرف هایم شما را آزرده خاطر نکرده باشد.

موفق و مؤید باشید.

مخزن کتابخانه

 مخزن کتابخانه است تا حالا اینجا را از نزدیک دیده اید؟

 

کتاب سال

کتاب ها ی سال (سالنماها)

کتاب های سال از جمله منابع مرجع فوری اند که به یک موضوع یا حوزه یا منطقه محدود می شود. طبق فرهنگ ALA (انجمن کتابداران امریکا)، کتاب سال، "مجلد سالانه ای است از اطلاعات جاری به صورت توصیفی یا آماری که ممکن است به یک زمینه خاص محدود شده باشد". این منبع سالانه اطلاعات جاری را به صورت مختصر و گزیده ارائه می دهد و گاهی اوقات ممکن است به کشور، موضوع یا منطقه خاص محدود شود و اگرچه اطلاعات نسبتاً جدیدی را در بر می گیرد ولی در مورد تغییراتی که ممکن است بعد از انتشار آن رخ داده باشد، شخص باید منابع جاری را برسی کند، مثل کتاب (Keesing's Record of World Event و Asian Recorder).

منبع: مرجع شناسی عمومی لاتین/ دکتر زاهد بیگدلی

رده بندی گسترش پذیر کاتر

رده بندی گسترش پذیر (Expansive Classificatin)

یکی دیگر از نظام های مهم رده بندی کتابخانه ای نظام گسترش پذیر کاتر است که توسط چارلز امی کاتر طراحی شده است. امروزه کاتر بیشتر به دلیل قواعذ فهرست فرهنگی اش معروف است تا رده بندی گسترش پذیر، لیکن از نظر نقطه توسعه رده بندی های کتابخانه ای او اولین فردی است که تقسیمات فرعی متداول را از فرانماهای اصلی جدا کرد. شایان ذکر است که در ویرایش اول رده بندی دیویی، چیزی تحت عنوان جدول تقسیمات فرعی متداول و دستورالعل های تقسیم کنید مثل وجود نداشت. اما به نظر می رسد پس از انتشار رده بندی گسترش پذیر کاتر و تحت تأثیر این رده بندی، دیویی ویژگی های مذکور را به ویرایش دوم رده بندی خود اضافه کرده باشد.

کاتر اولین ویرایش رده بندی خود را در فاصله سال های 1891-1893 در یک جلد کم حجم منتشر کرد. این ویرایش از هفت رده بندی مجزا تشکیل می شد که هر کدام از این رده بندی ها به ترتیب جزئیلت بیشتری داشتند. اطلاق نام گسترش پذیر به این رده بندی به همین دلیل است. هدف کاتر از انتشار رده بندی های با جزئیات تکمیل شونده آن بود که تمام کتابخانه ها از کتابخانه روستایی گرفته تا کتابخانه های ملی با مجموعه های چند میلیون جلدی، بتوانند به نیاز خود از هرکدام از این هفت رده بندی استفاده کنند. شش گسترش این رده بندی در فاصله سال های 1891-1893 انتشار یافت، لیکن کاتر نتوانست در زمان حیات خود ویرایش هفتم را تکمیل و منتشر کند. پس از مرگ او ویرایش هفتم با نقایص بسیاری به صورت قسمت های مجزا تا سال 1991 منتشر شود.

به طور کلی، هدف کاتر از طراخی رده بندی گسترش پذیر نه تنها رده بندی دانش بلکه دستیابی به یک روش منطقی و عملی برای تنظیم کتاب ها بود. در عین حال او می داتست. برای اینکه یک رده بندی بتواند در طول سالیان متمادی ارزش خود را حفظ کند می بایست زیر بنای علمی و فلسفی داشته باشد و بر اساس رده بندی دانش پی ریزی شود. کاتر با این علم  به این مسئله، نظریه "نظم تکاملی" را دنبال کرد تقسینات اصلی رده بندی کاتر عبارتند از: آثار عمومی، علوم فلسفی، علوم تاریخ، علوم اجتماعی، علوم طبیعی، هنرهای زیبا و مفید و ادبیات و زبان، بخش های رده بندی کاتر با حروف الفبا نمایش داده می شوند و از ویرایش پنجم به بعد به دقت تفسیم فرعی شده اند.

رده بندی گسترش پذیر کاتر در رده بندی های پس از خود تأثیر گذار بوده است. در این میان می توان به رده بندی کتابخانه کنگره و رده بندی کتابشناختی بلیس اشاره کرد. علاوه بر این، یکی از طرح های تخصصی مهم قرن بیستم، یعنی رده بندی تجاری هاروارد به نحو قابل ملاحطه ای از این رده بندی تأثر پذیرفته است. علی رغم تأثیر بسزای رده بندی کاتر  در شکل گیری رده بندی های پس از خود امروزه طرح ابداعی کاتر چندان مورد استفاده نیست.